بررسی دیدگاه معلمان کلاس اول ابتدایی در مورد کتب بخوانیم و بنویسیم

موضوع : بررسی دیدگاه معلمان کلاس اول ابتدایی در مورد کتب بخوانیم و بنویسیم

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

پيشگفتار :
تعليم و تر بيت،بدون استفاده از زبان غير ممكن است. زبان تنها وسيله مؤثر در فرآيند آموزش و پرورش است. بدون زبان ،ارتباطي بين افراد جامعه بر قرار نمي شود و بدون ارتباط ،آموزش و پرورش،صورت نمي پذيرد و بدون آموزش وپرورش ،انتقال ميراث فرهنگي و تمدن بشر به نسل هاي بعد امكان پذير نمي گردد .در برنامه هاي رسمي آموزشي نيز زبان آموزي جايگاه مهمي دارد و در نظام آموزشي ايران ،به صورت مشخص از طريق درس فارسي به امر زبان آموزي دانش آموزان پرداخته مي شود.دانش آموزان از طريق زبان آموزي،علاوه بر تركيب و جابجايي كلمات ،بر انبوه بي كراني از مفاهيم و تصورات،انديشه ها،احساس ها و تصاوير هنري ،منطق و فلسفه زبان احاطه مي يابند.در پايه اول ابتدايي ،درس فارسي بخوانيم و بنويسيم از نظر آموزش مهارتهاي زباني و ايجاد انگيزه و علاقه به فراگيري ساير دروس ،براي نظام آموزشي جنبه محوري دارد (رضائي،1380،ص 32).طي سالهاي اخير،بر حسب ضرورت، تحولي اساسي در برنامه درس فارسي پايه اول به وجود آمده است ،كه نتيجه آن تأليف كتب بخوانيم و بنويسيم مي باشد و از سال تحصيلي 83-82 در پايه اول كليه مدارس كشور تدريس گرديد .با توجه به اهميت موضوع و ويژگيهايي كه اين كتب بايد دارا باشند،در اين تحقيق سعي شد ديدگاه معلمان پايه اول شهرستان شهرضا نسبت به كتابهاي بخوانيم و بنويسيم مورد بررسي قرار گيرد.
هشت ويژگي كتب بخوانيم و بنويسيم در اين تحقيق بعنوان متغير در نظر گرفته شدو ديدگاه معلمان نسبت به اين ويژگيها مورد بررسي قرار گرفت. مؤلفه هاي مربوطه عبارتند از :توجه به مهارت هاي چهارگانه زبان آموزي،ميزان استفاده از رويكردها، ميزان استفاده از روشهاي تدريس،تناسب روش هاي تدريس با توانايي معلمان و… توجه ساختار و محتوا به پرورش توانايي هاي ذهني و،ارتباط منطقي ساختار و محتوا توجه به نكات زباني و مفاهيم ،تناسب ارزشيابي پيشرفت تحصيلي با شرايط.جهت جمع آوري اطلاعات از پرسشنامه پژوهشگر ساخته استفاده شد ،كه سؤالات آن از نوع بسته پاسخ مي باشد.جامعه آماري پژوهش ،معلمان پايه اول ابتدايي شهرستان شهرضا در سال تحصيلي 83-82 مي باشدكه تعداد آنها 114 نفر است. جهت جمع آوري داده هاي مربوط به پر سشنامه از كليه معلمان استفاده گرديد و پرسشنامه بين تمامي آنها توزيع گرديد . به عبارت ديگر جامعه آماري و نمونه آماري يكسان مي باشد. در اين تحقيق ،از روش توصيفي از نوع تحقيق موردي و زمينه اي استفاده شد .اطلاعات و داده هاي حاصل از اجراي پرسشنامه با استفاده از روشهاي آماري توصيفي (فراواني ،درصد فراواني،جداول ،نمودار ،ميانگين ، انحراف معيار و ضريب همبستگي ماتريسي)مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.نتايج تحقيق تحقيق نشان داد ميانگين نمرات تمامي سؤالات مربوط به ويژگي هاي مربوط به كتب جديد التأليف در مقايسه با نمره ملاك بزرگتر مي باشد. بيشترين ميانگين پاسخ ها از نظرمعلمي مربوط به ويژگي «ميزان استفاده از روش هاي آموزش تلفيقي،خلاق،همياري،فعال وارتباطي»و كمترين آن مربوط به ويژگي «انسجام،هماهنگي و ارتباط منطقي ساختار و محتوا و تناسب آن با سن دانش آموزان»مي باشد 
نتايج نشان داد بين ديدگاه معلمين از نظر جنس تفاوت وجود دارد به عبارت ديگر معلمين زن ويژگيهاي كتب بخوانيم و بنويسيم را بهتـــــر ارزيابي كرده‌اند . از نظر تحصيـــــلات و سابقه خدمت تفاوتي بين ديدگاه معلمان مشاهده نگرديد.
مقدمه
زبان فارسي كليد فهم متون گوناگون ايراني و ابزار مهم برقراري ارتباط با ديگر ايرانيان است .هر ايراني با هر گويش محلي و منطقه اي خاص ،از طريق زبان فارسي براي حفظ هويت و مليت خود مي كوشد .قرنهاست براي همه ايرانيان ،از هر قوم و قبيله اي ،مسلم شده است كه براي موفقيت در امور زندگي بايد ،ضمن پاسداري واحترام به زبان مادري ،براي يادگيري و تسلط بر زبان فارسي كوشيد.نظام آموزشي كشور نيز مسؤوليت بسيار سنگيني براي تحقق اين خواسته بر حق دارد.برنامه درسي زبان آموزي در ميان برنامه درسي ديگر دوره ابتدايي از اهميت به سزايي برخوردار است ،زيرا نه تنها در تحكيم و تثبيت روابط اجتماعي مؤثر است ،بلكه يادگيري ساير مواد درسي را تسهيل مي‌كند و تعميق مي بخشد (قاسم پور،1381)بر اين اساس و با توجه به ضرورتهاي فرهنگي ،اجتماعي ،ديني و آموزشي ،برنامه درسي كتاب فارسي اول ابتدايي مصوب 1348 وزارت آموزش و پرورش در فرايندي علمي ومنطقي مورد بازنگري قرار گرفت كه حاصل آن ،تأليف كتابهاي بخوانيم و بنويسيم براي پايه اول ابتدايي مي باشد.اين كتابها از سال تحصيلي 82-81 به صورت رسمي در اكثر نقاط ايران(از جمله شهرستان شهرضا)تدريس گرديد.اين كتب بر اساس سعي و اهتمام خاصي با استفاده از نظرات روان شناسي به رشته تحرير در آمده ،اما قضاوت با معلمان مجري مي باشد .از آنجا كه نظرات معلمان مجري اين كتاب مي تواند راهگشاي برنامه نويسان درسي باشد ،اين تحقيق با بررسي تحقق هدفها ،رويكردها ،روشها ،محتوا و ساختار اين كتابها با استفاده از ديدگاههاي معلمان پايه اول سعي دارد به امر كمك نمايد.
بيان مسئله
برنامه هاي درسي، اسناد رسمي نظامهاي آموزشي هستند كه نقشه عمليات مورد نظر براي تحقق آرمانهاي آموزش و پرورش در آنها روشن گرديده است .با توجه به اين جايگاه مي توان با تحليل و ارزشيابي برنامه هاي درسي و خصوصاً استفاده از ديدگاههاي معلمان به تصويري نسبتاً روشن از ميزان كارآمدي آن نظام دست يافت .همين امر موجب شده است نظامهاي آموزشي عملاً ظرفيت قابل توجهي از امكانات خود را صرف تدوين و كارآمد كردن برنامه هاي درسي سازند تا بتوانند با اجراي آنها هدفهاي آموزشي را تحقق بخشند .
در پايه اول ابتدايي ،درس فارسي از نظر آموزش مهارتهاي زباني و ايجاد انگيزه و علاقه به فراگيري ساير دروس براي نظام آموزشي اهميت دارد .به همين دليل طراحي و اجراي يك برنامه مؤثر زبان آموزي در پايه اول ابتدايي مستلزم اعمال ظرافت و دقت خاصي است و مي توان با استفاده از فرايند ارزشيابي و استفاده از نظرات معلمان مجري تا حد زيادي از اين امر اطمينان حاصل كرد.بر اين اساس در اين تحقيق سعي گرديد كتب بخوانيم و بنويسيم را كه با استفاده از رويكردهاي تحليلي و كلي و با الهام از مباني روان شناختي زبان آموزي (مكتب گشتالت) در پايه اول تأليف گرديده از ديدگاه معلمان مورد بررسي قرار گيرد. با توجه به اهميت موضوع سؤال اساسي اين است كه آيا معلمان مجري توانسته اند به اهداف و اصول مؤلفين برسند ؟نظرات و ديدگاههاي آنان نسبت به اين كتب چيست؟
براساس نتايج تحقيق (رضائي،1379)با عنوان نگاهي به نتايج ارزشيابي برنامه درسي جديد فارسي اول ابتدايي 41/83 درصد دانش آموزان بيش از 60 درصد به اهداف حيطه دانشي و 28/90 درصد آنها بيش از 60 درصد به اهداف حيطه نگرشي رسيده اند .نتايج تحقيق (رهبري نژاد،1380)با عنوان نظري به نتايج ارزشيابي برنامه درسي جديد فارسي ،79 درصد از آموزگاران مجري طرح دستيابي دانش آموزان به مهارت دقت و تمركز در سخن گفتن را كه يكي از هدفهاي اصلي برنامه مي باشد را در حد مطلوب ذكر كرده اند،همچنين83 درصد از آموزگاران عنوان نموده اند زمان در اختيار و حجم كتابها مانع از انجام درست و كامل فعاليتهاي آموزشي مي گردد.بنابراين تحول اساسي كه از سال تحصيلي 80-79 در برنامه درسي كتاب فارسي پايه اول و با تأليف كتابهاي بخوانيم و بنويسيم به وجود آمده است ،محقق را بر آن داشت كه با استفاده از ديدگاههاي معلمان ،ويژگيهاي بارز اين كتاب را از جنبه هاي :تحقق هدفها و رويكردها ،محتواي كتابها ،روشهاي تدريس،روشهاي ارزشيابي پيشرفت تحصيلي ،مناسب بودن روند آموزش خط و دشواري هاي اجرايي مورد بررسي قرار دهد و به اين سؤال پاسخ گويد كه برنامه ريزان آموزشي به چه ميزان به اهداف مورد نظر خود دست يافته‌اند ؟لازم به توضيح است هر يك از اين جنبــــه‌ها به عنوان يك متــــغير در اين تحقيق مورد بررسي قرار گرفت.
سؤالهاي پژوهش
سؤالهاي پژوهش بر اساس اهداف،اصول ،رويكردها ،روشها و به طور كلي مهارتهاي زباني مورد نظر برنامه ريزان كتابهاي بخوانيم و بنويسيم تنظيم شده است .
به نظر معلمان پايه اول،كتابهاي بخوانيم و بنويسيم به چه ميزان:
1-به مهارتهاي چهار گانه زبان آموزي توجه دارد؟
2-موجب استفاده از رويكردهاي عمومي تلفيقي ،اكتشافي و فعاليت محور مي شود؟
3-مي توان از روشهاي آموزش تلفيقي مفاهيم ،روشهاي خلاق،روشهاي همياري و كارگاهي ،روشهاي فعال و روشهاي ارتباطي و تعاملي استفاده كرد؟
4-روشهاي تدريس پيشنهادي با توانايي معلمان و دانش آموزان و با محتواي كتابها ،شرايط و امكانات و جدول ساعات هفتگي تناسب دارد؟
5-ساختارو محتواي كتابها به پرورش توانايي هاي ذهني ،رشد خلاقيت،مهارت تفكر ،مفاهيم بين رشته اي،نيازهاي روحي،رواني و عاطفي ،جنبه هاي ذهني و هنري و تغيير شيوه خط فعلي به سوي تحريري توجه دارد؟
6-از نظر ساختار و محتوا داراي انسجام ،هماهنگي ،ارتباط منطقي و متناسب با سن دانش آموزان است؟
فهرست مطالب
پيشگفتار :    1
مقدمه    2
بيان مسئله    3
سؤالهاي پژوهش    4
روش پــژوهش    5
جامعه و نمونه آماري    5
ابـزار اندازه گيـري :    6
روايي و پايائي پرسـشنامه :    6
شيوه اجرا و مراحل انجام پژوهش :    7
يافته‌هاي پژوهش    7
پيشنهادهاي عملي جهت كار بست يافته ها    19
منابع فارسي    22
منابع لاتين    23