تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ها

موضوع : تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ها

توضیح: این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

 
 اهداف  و موضوعات  مورد بحث
 در اين فصل مباحث عمومى و مقدماتى تجزيه و تحليل و طراحى سيستمها مورد بحث قرار مى‏گيرد. خواننده با مطالعه اين فصل در مى‏يابد كه اصولاً سيستم چيست، چه خصوصياتى دارد، داراى چه ابعادى است، چه انواعى دارد، ضرورت توجه به سيستم چيست و تحليلگر سيستم كيست.
 همچنين در اين فصل پس از ارائه يك طبقه بندى براى انواع سيستمها، سيستمهاى مورد نظر اين كتاب را كه سيستمهاى سازمانى- انسانى هستند مورد بحث قرار مى‏دهد و برخى از خصوصيات اينگونه سيستمها را برمى‏شمرد. سپس چگونگى پيدايش علم تجزيه و تحليل سيستم و علومى كه شالوده اين علم را تشكيل دادند، مورد بررسى مختصر قرار مى‏گيرد. پس از آن مطالبى كلى و كليدى پيرامون فعاليتهائى كه در تجزيه و تحليل سيستم انجام مى‏شود بيان شده و خواننده در مى‏يابد، اصولاً تجزيه و تحليل سيستم چگونه انجام مى‏شود.
 تفاوتهاى ديدگاهها از علم تجزيه و تحليل و ديدگاه اين كتاب از علم تجزيه و تحليل سيستم و نيز ارتباط فراروند تجزيه و تحليل و طراحى سيستم با فراروند مهندسى نرم‏افزار، در ادامه مورد بحث قرار خواهد گرفت و مهندسين نرم‏افزار جايگاه خود را در برخورد با مطالب اين كتاب در مى‏يابند.
 در انتها نيز مهمترين خصوصيت تجزيه و تحليل سيستم كه رهيافتى بودن آن است مورد بحث قرار گرفته و اهدافى كه از تجزيه و تحليل سيستم دنبال مى‏شود به همراه مفاهيم تفكر سيستمى به طور مختصر بيان مى‏شود.
 نكات  قابل توجه براى يادگيرى
  اين فصل، ديد اوليه و اساسى را به خواننده براى ورود به مباحث اصلى كتاب كه در فصول آينده مطرح مى‏شود مى‏دهد و بسيارى از نكات كليدى براى يادگيرى فصول آينده در اين فصل مطرح مى‏شود. پيشنهاد مى‏شود كه مطالعه اين فصل با دقت كافى انجام شود.
  بحث پيرامون چگونگى پيدايش اين علم، براى درك بهتر خواننده از مطالب و پيدا كردن ديد كافى براى مباحث بعدى است. به خاطر سپردن جزئيات اين مباحث لزومى ندارد. اما خواننده بايد كليات را تشخيص دهد.
  سيستم كلمه‏اى است كه براى گوش اغلب ما آشنا است. از اين عبارت هر روزه استفاده مى‏كنيم و يا به نحو غير مستقيم با آن سر و كار داريم. با نگاهى گذرا به محيط اطراف خود، سيستمهاى مختلفى را مشاهده مى‏كنيد. وقتى از خانه بيرون مى‏رويد و وارد خيابان مى‏شويد، در خيابان اتومبيل‏ها محدوده خاصى براى حركت خود دارند و افراد پياده نيز همينطور. اتومبيل‏ها در محدوده سواره رو از نيمه سمت راست مسير حركت مى‏كنند. بدين ترتيب تصادفى بين اتومبيل‏هائى كه خلاف جهت يكديگر حركت مى‏كنند رخ نمى‏دهد. ميانه خيابان با خط سفيدى مشخص شده است. اين خط در حالتهاى ممتد يا مقطع ايجاد مى‏شود و هر كدام از اين حالتها، معناى خاصى براى رانندگان دارند. افراد پياده در پياده‏روئى كه معمولاً در دو حاشيه خيابان تعبيه شده حركت مى‏كنند. محل تقاطع مسير افراد پياده با خيابان بصورت خط كشى شده مشخص و براى رانندگان و عابران معناى خاصى دارد. اتومبيل‏ها براى حركت و توقف در خيابانها از مقررات خاصى تبعيت مى‏كنند. ...
 همه آنچه كه گفته شد، از وجود سيستمى در مديريت معابر و عابرين پياده يا سواره حكايت مى‏كند. البته ما هر روزه با چنين سيستمى سروكار داريم، اما ممكن است با ديد يك سيستم به آن نگاه نكنيم. اشتباه نكنيد، اين سيستم فقط مقررات راهنمائى و رانندگى نيست. بلكه اين مقررات فقط بخشى از اين سيستم را تشكيل مى‏دهد. عابرين، پليس، اتومبيل‏ها، خيابانها، چراغهاى راهنمائى، تعاريف و پيش‏فرض‏ها، خطكشى‏ها و ... اجزاء ديگر اين سيستم را تشكيل مى‏دهند و وقتى همه اينها دست به دست هم دهند و همه اجزاء، وظايف خود را به خوبى انجام دهند، آنوقت مى‏گوئيم اين شهر سيستم عبور و مرور مناسبى دارد.
 از خيابان عبور مى‏كنيد و براى دريافت حقوق خود وارد بانك مى‏شويد. در محوطه بانك چندين كارمند در محل‏هاى خاصى كه طبق خصوصيات مشخص در كنار يكديگر قرار گرفته حضور دارند. بر بالاى سر هر يك از كارمندان تابلوئى نصب شده و وظيفه هر يك را مشخص مى‏كند. هر يك از اين كاركنان مشغول انجام دادن كار خاصى است. به باجه پس‏انداز مراجعه مى‏كنيد و دفترچه خود را ارائه مى‏كنيد. پس از رسيدن نوبت شما در صف انتظار، كارمند به مجموعه‏اى از كارت‏ها كه در كنار وى طبق نظم بخصوصى (كه شايد براى شما چندان مشخص نباشد) چيده شده است مراجعه و كارتى را خارج مى‏كند. سپس وى عملياتى را روى كارت و دفترچه شما انجام داده و پس از پرسيدن مبلغى كه مى‏خواهيد دريافت كنيد، برگه‏اى از دفترچه رإ؛ؤؤ به شما مى‏دهد تا امضاء كنيد. سپس وى پس از انجام عملياتى ديگر، دفترچه را در جعبه باجه كنارى (صندوق) قرار مى‏دهد و ...
 اينها هم همه نشانگر سيستم خاصى است كه در بانك مورد نظر حكم‏فرما است. گاهى اوقات در مقايسه بين دو بانك مختلف، مى‏گوئيد فلان بانك كار را سريعتر انجام مى‏دهد يا بهمان بانك بهتر است. معيار شما براى بهتر بودن يك بانك چيست؟ احتمالاً خواهيد گفت، انجام سريع‏تر كار، ارائه خدمات بيشتر، نظم، احترام و ادب كاركنان و ... اما در يك جمع بندى ممكن است به اين نتيجه برسيد كه بانكى كه سيستم بهترى داشته باشد، همه اينها را بدست خواهد آورد. پس بانكى بهتر است كه داراى سيستم بهترى باشد.
 2-1-1- سيستمهاى پيچيده‏تر و متشكل از زير سيستمها
 سيستم عبور و مرور و سيستم بانك سيستمهائى هستند كه مكانيزم عملكرد آنها تا حد بسيار زيادى براى شما روشن است. اما شما ممكن است با سيستمهاى پيچيده ترى هم سروكار داشته باشيد. بيائيد به يك سفر شما با هواپيما نگاه كنيم.
 فرض كنيد قصد مسافرت داريد و مى‏خواهيد از هواپيما براى مسافرت استفاده كنيد. به دفتر مسافرتى خود مى‏رويد و به كارمند مربوطه، زمان و مقصد سفر خود را اعلام مى‏كنيد. وى با استفاده از كامپيوتر خود، نزديك‏ترين زمان و مسيرهاى ميانى را مشخص كرده و به شما اعلام مى‏كند. شما نيز يكى از پروازها را انتخاب كرده و وى بليط اين پرواز را با دريافت وجه مربوطه براى شما صادر مى‏كند. وى همچنين صدور بليط شما را در سيستم كامپيوترى خود كه وصل به سيستم كامپيوترى مركزى هواپيمائى است، اعلام مى‏كند تا جاى شما در آن پرواز محفوظ بماند. در تاريخ مقرر به فرودگاه مى‏رويد. ابتداى درب ورودى فرودگاه، كيف و ساك شما را در دستگاهى قرار داده و آنرا بازرسى مى‏كنند و شما را نيز مورد بازرسى بدنى قرار مى‏دهند. سپس به محل تحويل بار رفته از بين باجه‏هاى مختلف تحويل بار، شماره پرواز خود را در يكى از باجه‏ها شناسائى مى‏كنيد و بليط خود را به آن باجه ارائه كرده و بار خود را تحويل مى‏دهيد. كارمندى كه در آن باجه ايستاده است، تكه‏اى از يك برچسب را بر دسته ساك شما چسبانده و تكه ديگرى را بر روى بليط شما مى‏چسباند. اگر دقت كنيد، شماره روى هر دو تكه برچسب يكسان است. سپس وى ساك شما را روى ريلى كه دهها ساك ديگر بر روى آن درحال حركت است قرار داده و ساك از محوطه خارج مى‏شود. او به شما كارت پروازى مى‏دهد كه با رنگ خاصى مشخص شده و شماره صندلى شما بر روى آن نوشته شده. شماره ديگرى نيز بر روى آن نوشته شده كه شماره سريال كارت‏ها است. ...
 اگر بخواهيم به همين صورت تنها جزئيات سفر شما با هواپيما را شرح دهيم، سراسر اين كتاب تنها به همين موضوع اختصاص پيدا خواهد كرد. همه اين موارد نشان دهنده وجود زير سيستمهاى مختلفى است كه در يك فرودگاه، پرواز هواپيماها را پشتيبانى و مديريت مى‏كند. به عبارت ديگر، سيستم فرودگاه و هواپيمائى، از چندين زير سيستم مختلف ساده يا پيچيده تشكيل شده است. يك زير سيستم وظيفه ذخيره جا و صدور بليط را بر عهده دارد. زير سيستم ديگر بازرسى و امنيت پرواز، ديگرى كنترل بليط و صدور كارت پرواز، ديگرى جمع‏آورى، حمل و توزيع بار. برخى ديگر از اين زير سيستمها عبارتند از

فهرست مطالب
تجزيه و تحليل و طراحى سيستمها
 1-1- سيستمها در محيط اطراف ما

 2-1- انواع سيستمها، سيستمهاى سازمانى-انسانى

 3-1- سير تحول و پيدايش علم تجزيه و تحليل سيستم

 4-1- نگاهى كلى به فراروند تجزيه و تحليل و طراحى سيستم

 5-1- ديدگاهها از علم تجزيه و تحليل سيستم

 6-1- رهيافتى بودن تجزيه و تحليل و طراحى سيستمها

 7-1- اهداف عمومى تجزيه و تحليل سيستم

 8-1- تفكر سيستمى

 1-1- سيستمها در محيط اطراف ما

 1-1-1- سيستم